گنجه

نمایه ی کتاب های هنر و معماری

گنجه

نمایه ی کتاب های هنر و معماری

گنجه

همه ما میدونیم که بازار کتاب بخصوص هنر و معماری حسابی داغه! اما گاهی برای خرید یا خوندن یه کتاب دچار تردید و دو دلی میشیم! گنجه جایی برای معرفی، نقد، و گاهی خلاصه کتاب های هنر و معماری است.

جمعی از دانشجویان ارشد،دکتری تهران مدرس و بهشتی

آخرین نظرات

۵ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «معماری اسلامی» ثبت شده است

اغلب پژوهش های معماری و شهرسازی اسلامی، مملو از استحسان ها و ذوق ورزی ها، تعمیم های نا بجا از خرده روایت هاست. بی توجهی به سند احادیث و ... همگی از کاستی های پژوهش های این حوزه است. اغلب این مطالعات توسط معماران یا نظریه پردازان هنر و معماری که گرایش به عرفان یا فلسفه اسلامی دارند مملو از این ایرادات منطقی، روشی هستند. ازین جهت کتاب فقه عمران شهری به جهت روش، منابع مورد استناد و منطق در استنتاج استثنا به حساب می آید.

 

نکته مهم اشتراک لفظی میان معماری اسلامی از نگاه مستشرقان و معماران و محققان داخلی با معماری اسلامی از نگاه فقها و جریان های جدید دهه نود شمسی به بعد است. در نگاه اول بیشتر به آثار و بناهای تاریخی توجه شده و در نگاه دوم از دل آیات و روایات دنبال معماری مطلوب هستند. گاهی حتی برترین آثار از نگاه اول در نگاه دوم نفی و نقد شده است.

 

اگر مواد و مصالح و بنایی که نویسنده در نهایت از آن ها ساخته را احصا کنیم باید بگوییم کتاب از جهت منابع (آیات و روایات مستند) از جهت روش استدلالی و تعمیم و تخصیص موضوعات (روش های اصولی حوزوی در بررسی روایات) بی نقص بود. اما نتوانستم با همه استنباط ها در معماری و شهرسازی همراه شوم بخصوص زمانی که به دو سه بخش انتهایی کتاب رسیدم. یکی از نقاط درخشان در روش این کتاب را باید در تفاوت احکام شرعی در فقه فردی و اجتماعی دید. مثلا در بحث از بلند مرتبه سازی گفته شده اگر فعلی باعث تعطیلی کلی سنت مستحبی از جامعه شود حکم آن فعل حرام است. یا مثلا در جایی با فرض کراهت فردی فعلی گفته شده در فقه کلان حالت الزام پیدا میکند یا تفریط در مصالح عامه برای اولیای جامعه مجاز نیست.

 

اهمیت این کتاب را باید در جریان سازی آن فهمید این کتاب در جریان درس های خارج فقه ایت الله اراکی در دهه نود تالیف شده است. درس های خارجی که متخصصین معماری و شهرسازی در آن ها حضور داشته اند در حواشی آن بحث های فنی زیادی شکل گرفته و بعد ها برخی با پیوستن به فرهنگستان علوم اسلامی و برخی در کسوت هیئت علمی دانشگاه ها این خط را دنبال کرده اند.

 

در مجموع بر خلاف انتظارم که آنچه از روایات بیرون خواهد آمد همان نتایج عقل عرفی خواهد بود اما اسلام نکات بسیار اثرگذاری بر کالبد شهرها دارد از جمله:

اندازه شهر و حومه شهر

ساختار محله محور و مراکز شهر و محله همچنین اندازه محله

نفی تلقی رکبان و تاثیر فضایی ای که روی سبزه میدان ها و دستفروشی دارد

نفی مالکیت از اراضی موات و تاثیری که بر اقتصاد سیاسی زمین دارد

تقبیح گسترش عمودی شهر

مطلوب بودن وسعت منزل

عدم تشبه به کفار"

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۵ مرداد ۰۱ ، ۰۷:۳۲
حسینی

معرفی

کتاب حکمت هنر و زیبایی در اسلام، از چهار گفتار تشکیل شده که ماحصل جلساتی است که فرهنگستان هنر پیرامون فلسفهو حکمت هنر ترتیب داده و در آن هر یک از اساتید و صاحب نظران مطالبی را به صورت خلاصه ارایه داده اند.

 

نویسنده در گفتار اول از آن جا شروع می کند که اصلا بحث از زیبایی شناسی اسلامی امکان پذیر است یا خیر. با اشاره کوتاه به سیر تاریخی مفهوم زیبایی شناسی و تحول آن پس از دکارت، میان تلقی مدرن و پیش از آن از هنر و زیبایی شناسی تفاوت قائل می شود. ازین جاست که بحث از زیبایی شناسی به معنای مدرن را در مورد هنرهای اسلامی ممکن نمیداند. در ادامه به طرح سه مضمون حسن، تجلی و عشق و ارتباط آن ها با مفهوم زیبایی می پردازد. که در متون عرفانی عالم اسلامی طرح شده اند.

 در گفتار دوم با رجوع به فتوت نامه ها به فرایند اموزش هنر در عالم اسلامی می پردازد. اهل هر حرفه در حلقه ی خود متاثر از گرایش های صوفی گرانه به نوشتن فتوت نامه ها می پرداخته اند. در این فتوت نامه ها ریشه و سلسله ی اموزگاران آن حرفه یا هنر به یکی از پیامبران و در نهایت به امام علی میرسیده. هر هنراموز ابتدا ایین فتوت و جوانمردی می اموخته و سپس حرفه و مهارت را. در ادامه به هنر اسلامی و هنر مسیحی پرداخته و این که هر دین و به تبع آن هنر آن تجلی یک اسم از اسمای الهی است را شرح میدهد. گرایش هنر مسیحی به شمایل نگاری و هنر اسلامی به کلام و ... از موضوعات طرح شده در این بحش است.

گفتار سوم به معرفت هنری و هم چنین مساله  ی معنی و صورت در هنر اسلامی می پردازد. معرفت هنری در عالم عرفان و به تبع آن عالم هنر اسلامی نه از طریق تفکر منطقی که از طریق تذکر است.

در گفتار چهارم و بحث از تنزیه و تشبیه، و پس از آن  تشبیه و سمبولیسم ارتباط میان معنی و صورت بیشتر باز می شود. نویسنده به جدال میان فقه، کلام و از آن سو عرفان اشاره میکند. اهل کلامی که قائل به تنزیه اند و عرفایی که به تشبیه رو آورده اند. این بخش یکی از بخش های شیرین کتاب است که با آن به پایان می رسد.

 

توصیه

بعضی ادم ها و بعضی کتاب ها هستند که به موضوعات معنا میدهند، در مقابل خیل کثیری هم تازگی ها پیدا شده اند که همه چیز را از معنا تهی می کنند. مثل وقتی که کسی بخاطر فرار از سربازی، دکتری میخواند و آن را بی معنا می کند یا وقتی سر کلاس حکمت و هنر نشستیم و استاد طوری درس میدهد که احساس می کنیم خودش هم حرف های خودش را قبول ندارد حاصل چیزی نیست جز بی معنا کردن این ها ...

 در جست و جوی حکمت فراموش کردیم که پیامبر گفت:

"اگر کسی چهل روز خالص برای خدا باشد، خداوند حکمت را از قلبش بر زبانش جاری می‌کند"


تشنه بودیم و دنبال آب گشتیمدر این میان عده ی کثیری از کاسه فروشان از آن چشمه چشیده و نچشیده کمی از آب چشمه را مضاف و شور و ناخالص در کاسه کردند و از ما خواستند که برای رفع تشنگی کاسه ای از آن ها بخریم.

 این حکایت این روزهای نشر کتاب در حوزه حکمت هنر اسلامی است. انبوهی از اباطیل رب و بی ربط از طوطیانی که کارشان پر کردن صفحات کتاب است همین ...

 

در این میان این کتاب، پس از مدت ها آن تشنگی را فرو نشاند. کتابی شیرین مختصر و مفید. اما کاش امثال نویسنده بیش از این دست به قلم می شدند تا عرصه بر کاسه فروشان تنگ می شد. شاید هم باز فراموش کردم که حکمت از دل مومن مخلص میجوشد و نیازی به کتاب نیست. شاید به قدر کافی تشنه نشدیم ... شاید

 

آب کم جو تشنگی آور به دست

تا بجوشد آبت از بالا و پست



کتاب حکمت و زیبایی در اسلام
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ آذر ۹۵ ، ۱۸:۱۵
حسینی

کتاب شرح حال خیالی معماری کاشانی است که در روزگاران قدیم تصمیم میگیرد برای اموختن عرفان و حکمت از بنایان خراسان راهی آن دیار شود . کتاب حاوی ده حکایت است در شهر های مختلف خراسان بزرگ نویسنده با اشرافی که به متون تاریخی و معماری دارد احتمالا تصویری درست از آنچه در این سفر خیالی پیش روی این معمار خواهد بود را بازسازی کرده.

نمیدانم چرا این ده حکایت کوتاه معماری مرا یاد ده کتاب معماری ویترویوس می اندازد. یادمان باشد که یکی از گلایه های همیشگی ما معمارها همیشه این بود که چرا معماران ایرانی چیزی مکتوب نکرده اند؟ آنجا با ده کتاب مفاهیم انتزاعی به نوشتار و صورت و فلسفه ثبت شده این جا در سرزمین ما مضامین و حکمت های عرفانی بنایان و معماران در ده حکایت و قصه تمثیل شده.

کتاب ده حکایت معماری، مهرداد قیومی بیدهندی

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ شهریور ۹۵ ، ۰۰:۱۲
حسینی

این مطلب رو اولین بار سال 89 برای معمار 24 (نشریه الکترونیکی معماران زیر 24 سال) نوشته بودم :)

متن زیر برداشتی به نسبت آزاد است از مصاحبه ی استاد نوحی (عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت)که در تاریخ 25 آبان 85 با روزنامه ی همشهری داشته اند.این مصاحبه در کتاب "تاملاتی در هنر و معماری"(نوشته ی حمید نوحی انتشارات گنج هنر چاپ دوم) به چاپ رسیده است.

تاملات در هنر و معماری - حمید نوحی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۵ شهریور ۸۹ ، ۱۴:۴۷
حسینی
            به نظرم عنوان کتاب چندان رسا نیست  آن چه درون کتاب است را نمی رساند شاید بهتر بود عنوانی مثل "توصیه های استاد پیرنیا درباره ی نوع نگاه و روش تحقیق و جستجو در معماری سنتی"انتخاب می شد گرچه کمی طولانی است ولی تمام بار معنایی مطالب داخل کتاب را می رساند چرا که استاد با مثال زدن از برخی ویژگی ها ی معماری سنتی از فرم تا تکنولوژی و ... راه را برای کنکاش بیشتر ما نشان میدهد . ادامه ی مطلب

تحقیق در معماری گذشته ایران - پیرنیا
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۲ فروردين ۸۸ ، ۱۴:۴۷
حسینی