|
همه ی ما با زبان معمول رشته ی معماری آشنا هستیم. فرم،
عملکرد و ... که در این میان فرم و کیفیت بصری طرح بیش از همه مورد توجه قرار
میگیرد. البته این توجه بیش از اندازه اتفاقی نیست. چنان که یوهانی پالاسما در
کتاب چشمان پوست به واکاوی ریشه های فلسفی، تکنولوژیکی و ... این توجه و ارجحیت
بینایی در تمدن غرب میپردازد. کتابی که اتفاقا خیلی زود به یکی از کتب درسی
دانشکده های معماری سراسر جهان تبدیل شده است. در این نوشتار کوتاه سعی میکنم
شما را با این کتاب آشنا کنم. ادامه مطلب
|
کتاب متافیزیک در واقع ترجمه ی مدخلی از دانشنامه ی فلسفی استنفورد است. دانشنامه ها اغلب نقطه ی شروع خوبی برای مطالعه پیرامون موضوعات خاص هستند. علت این است که هر مدخل توسط کسی نوشته شده که سال ها در آن حیطه کار کرده و اغلب صاحب نظر است. مدخل نویسان اغلب در این مقالات کوتاه و مختصر دامنه ی بحث، نکات اساسی، منابع نسبتا کلیدی، مسائل، مشکلات نظری و احتمالا گرایش های فکری را شرح میدهند. خواندن چنین مداخلی هرچند خواننده را از منابع دیگر بی نیاز نمی کند اما باعث اشنایی با گستره ی موضوع، دریافت دیدکلی و تصویر نسبتا نزدیک به واقعی از کلیت مباحث و مجادلات حول آن موضوع می شود.
به طور مثال در مدخل متافیزیک، با عناوینی چون:
روبرو می شویم. نویسنده به صورتی نسبتا تاریخی ریشه های نظری متافیزیک در اندیشه ی ارسطو، شارحان او و سپس تحول مفهوم متافیزیک در قرن هفدهم تا کنون را روایت میکند. موضوعات و در حین شرح مختصری از هر موضوع، گرایش ها و نظرات شاخص در باره ی آن موضوع، موافقان و مخالفان و ... به خوبی و اختصار شرح داده شده اند.
سه معنای اصلی برای هرمنوتیک شمرده میشود:
یک: هرمنوتیک به معنای کلاسیک، یعنی فن تفسیر صحیح متون بخصوص متون مقدس و شرعی
هر منوتیک به این معنا نقش کمکی داشته و یاور کار تفسیر بود. این معنا از هرمنوتیک تا زمان شلایرماخر وجود داشت.
دو: هرمنوتیک به عنوان روش شناسی علوم انسانی
پس از شلایرماخر دیلتای برای اعاده حیثیت علوم انسانی در مقابل علوم تجربی به طرح هرمنوتیک به عنوان روشی که دعوی حقیقت و شان علمی برای علوم انسانی فراهم میکند پرداخت.
سه: هرمنوتیک به صورت فلسفه کلی تفسیر
این برداشت مبتنی بر این باور است که "فهم و تفسیر نه تنها روش های معمول علوم انسانی، بلکه هم چنین فرایند هایی بنیادی اند که در بطن خود زندگی جریان دارند."
به این ترتیب "تفسیر، ... خصلت ذاتی حضور انسان در جهان است" نیچه هیدگر گادامر و ریکور
کتاب با این طرح نظری به صورت تاریخی معنا و مفهوم هرمنوتیک را در اندیشه ی متفکرانی چون شلایرماخر، دیلتای، هیدکر، بولتمان، گادامر بتی هابرماس ریکور و البته اندیشمندان متاخر تری چون دریدا، رورتی و واتیمو پی می گیرد. این چنین خواننده در طول کتاب با نثر ساده و روان نویسنده و البته ترجمه خوب ابولقاسمی با این مفهوم اشنایی پیدا میکند. یکی از نقاط قوت کتاب شرح و توضیح مفاهیم و اندیشه های دشوار فهم این اندیشمندان در قالبی ساده و مختصر است. کتاب همانطور که برای بسیاری خوانندگان بسنده و کافی است به خواننده گان حرفه ای این حیطه نیز یک طرح کلی و کلیدهای پژوهش های بعدی را میدهد.
کتاب شرح حال خیالی معماری کاشانی است که در روزگاران قدیم تصمیم میگیرد برای اموختن عرفان و حکمت از بنایان خراسان راهی آن دیار شود . کتاب حاوی ده حکایت است در شهر های مختلف خراسان بزرگ نویسنده با اشرافی که به متون تاریخی و معماری دارد احتمالا تصویری درست از آنچه در این سفر خیالی پیش روی این معمار خواهد بود را بازسازی کرده.
نمیدانم چرا این ده حکایت کوتاه معماری مرا یاد ده کتاب معماری ویترویوس می اندازد. یادمان باشد که یکی از گلایه های همیشگی ما معمارها همیشه این بود که چرا معماران ایرانی چیزی مکتوب نکرده اند؟ آنجا با ده کتاب مفاهیم انتزاعی به نوشتار و صورت و فلسفه ثبت شده این جا در سرزمین ما مضامین و حکمت های عرفانی بنایان و معماران در ده حکایت و قصه تمثیل شده.
یک مدرسه ی ابتدایی را تصور کنید معلم تصویری از یک اسب را به کودکان نشان میدهد.
- بچه ها ... این چیه؟
- اسب!
- نه این عکس یک اسب هست (تفکیک بازنمایی و واقعیت)نویسنده در این کتاب موضوع سواد رسانه را مطرح میکند موضوعی که بسیاری از کشورهای جهان به آن توجه خاصی دارند. کتاب با این قیاس بسیار شیرین شروع می شود. این که همان طور که زبان فارسی نیاز به آموزش برای خواندن و نوشتن دارد. همانطور نیز زبان تصاویر (فیلم، داستان، سریال های تلویزیونی و ...) نیاز به اموزش برای خواندن و نوشتن دارد.هر محصول رسانه ای چون فیلم داستان، اینمیشن و ... مثل یک روبیک است برای فهم یک فیلم باید به ابعاد مختلف این روبیک فکر کرد و یک بار این روبیک را حل کرد. مالکیت رسانه، شناخت مخاطبان، ارتباط این پیام با دغدغه ها و مسایل زندگی امروز، شخصیت ، بازنمایی و درون مایه
نویسنده موضوع سواد رسانه را بسیار ساده و روان با تعداد زیادی تمثیل های شیرین و راهگشا برای عموم مردم طرح می کند.
در این کتاب شما با مثال های فراوانی از انیمیشن هایی چون در جست و جوی نمو، باب اسفنجی فیلم ها تارزان و ... و سایر محصولات رسانه ای غرب روبرو می شوید اما این بار با نگاهی نو. این که در این محصولات خانواده، جامعه، مسلمانان، روابط زن و مرد و ... چه گونه بازنمایی شده است. کتاب در صدد است تا مخاطب را اماده کند تا موضعی فعال و پرسش گر نسبت به خوراک رسانه ای خود بگیرد.
