کتاب بازنمایی و صدق

به نا م خدا
کتاب با بررسی آرای افلاطون و ارسطو درباره ی هنر در فصل اول و دوم به جست و جوی ریشه ی تفکراتی می پردازه که بعدها فیلسوفان و تاریخ نویسان هنر و منتقدین هنر در قرن های اخیر استفاده کردن.
یکی از مهم ترین این تفکرات و ایده ها صدق، کذب و بازنمایی است.
در فصل سوم که به نظرم بهترین فصل کتاب هست به بحث درباره ی بازنمایی در تصاویر پرداخته از goodman , gombrich  و ...
مطالبی آورده بخصوص بحثی در مورد پرسپکتیو(ژرفنمایی) مطرح کرده برای من جالب بود ب علاوه این فصل بخصوص به این ایده ی من ک شرقی هاو غربی ها به نوع متفاوتی فضای معماری رو *درک* می کنندو به همین دلیل به طور متفاوتی با غربی ها اون رو *بازنمایی* می کنند.(مثلا فرق شیوه ی بیان فضای معماری در مینیاتور و پرسپکتیو) خیلی کمک کرد. و البته سوالات جالب دیگری رو هم ایجاد کرد.

فصل چهارم کتاب رو اصلا نپسندیدم کلا شاید چون از اول نیتم رسیدن ب جواب اون مینیاتور بود . منتهی اتفاق بد دیگری هم ک در کتاب افتاده بود این بود ک بمرور هر چی ب انتهای کتاب نزدیک می شدم حدیث نفس های نویسنده ک اتفاقا خیلی هم کمکی ب فهم موضوع نمی کرد مدام بیشتر شده بود بخصوص در فصل چهار. البته  داستان هایی ک در فصل سوم از پیکاسو نقل کرده بود واقعا جالب و سوال برانگیز بودن مثلا گزارشاتی از درک متفوات زاپنی ها و غربی ها از نقاشی ها و ...

حکمت هنر و زیبایی در اسلام، شهرام پازوکی

معرفی

کتاب حکمت هنر و زیبایی در اسلام، از چهار گفتار تشکیل شده که ماحصل جلساتی است که فرهنگستان هنر پیرامون فلسفهو حکمت هنر ترتیب داده و در آن هر یک از اساتید و صاحب نظران مطالبی را به صورت خلاصه ارایه داده اند.

 

نویسنده در گفتار اول از آن جا شروع می کند که اصلا بحث از زیبایی شناسی اسلامی امکان پذیر است یا خیر. با اشاره کوتاه به سیر تاریخی مفهوم زیبایی شناسی و تحول آن پس از دکارت، میان تلقی مدرن و پیش از آن از هنر و زیبایی شناسی تفاوت قائل می شود. ازین جاست که بحث از زیبایی شناسی به معنای مدرن را در مورد هنرهای اسلامی ممکن نمیداند. در ادامه به طرح سه مضمون حسن، تجلی و عشق و ارتباط آن ها با مفهوم زیبایی می پردازد. که در متون عرفانی عالم اسلامی طرح شده اند.

 در گفتار دوم با رجوع به فتوت نامه ها به فرایند اموزش هنر در عالم اسلامی می پردازد. اهل هر حرفه در حلقه ی خود متاثر از گرایش های صوفی گرانه به نوشتن فتوت نامه ها می پرداخته اند. در این فتوت نامه ها ریشه و سلسله ی اموزگاران آن حرفه یا هنر به یکی از پیامبران و در نهایت به امام علی میرسیده. هر هنراموز ابتدا ایین فتوت و جوانمردی می اموخته و سپس حرفه و مهارت را. در ادامه به هنر اسلامی و هنر مسیحی پرداخته و این که هر دین و به تبع آن هنر آن تجلی یک اسم از اسمای الهی است را شرح میدهد. گرایش هنر مسیحی به شمایل نگاری و هنر اسلامی به کلام و ... از موضوعات طرح شده در این بحش است.

گفتار سوم به معرفت هنری و هم چنین مساله  ی معنی و صورت در هنر اسلامی می پردازد. معرفت هنری در عالم عرفان و به تبع آن عالم هنر اسلامی نه از طریق تفکر منطقی که از طریق تذکر است.

در گفتار چهارم و بحث از تنزیه و تشبیه، و پس از آن  تشبیه و سمبولیسم ارتباط میان معنی و صورت بیشتر باز می شود. نویسنده به جدال میان فقه، کلام و از آن سو عرفان اشاره میکند. اهل کلامی که قائل به تنزیه اند و عرفایی که به تشبیه رو آورده اند. این بخش یکی از بخش های شیرین کتاب است که با آن به پایان می رسد.

 

توصیه

بعضی ادم ها و بعضی کتاب ها هستند که به موضوعات معنا میدهند، در مقابل خیل کثیری هم تازگی ها پیدا شده اند که همه چیز را از معنا تهی می کنند. مثل وقتی که کسی بخاطر فرار از سربازی، دکتری میخواند و آن را بی معنا می کند یا وقتی سر کلاس حکمت و هنر نشستیم و استاد طوری درس میدهد که احساس می کنیم خودش هم حرف های خودش را قبول ندارد حاصل چیزی نیست جز بی معنا کردن این ها ...

 در جست و جوی حکمت فراموش کردیم که پیامبر گفت:

"اگر کسی چهل روز خالص برای خدا باشد، خداوند حکمت را از قلبش بر زبانش جاری می‌کند"

تشنه بودیم و دنبال آب گشتیمدر این میان عده ی کثیری از کاسه فروشان از آن چشمه چشیده و نچشیده کمی از آب چشمه را مضاف و شور و ناخالص در کاسه کردند و از ما خواستند که برای رفع تشنگی کاسه ای از آن ها بخریم.

 این حکایت این روزهای نشر کتاب در حوزه حکمت هنر اسلامی است. انبوهی از اباطیل رب و بی ربط از طوطیانی که کارشان پر کردن صفحات کتاب است همین ...

 

در این میان این کتاب، پس از مدت ها آن تشنگی را فرو نشاند. کتابی شیرین مختصر و مفید. اما کاش امثال نویسنده بیش از این دست به قلم می شدند تا عرصه بر کاسه فروشان تنگ می شد. شاید هم باز فراموش کردم که حکمت از دل مومن مخلص میجوشد و نیازی به کتاب نیست. شاید به قدر کافی تشنه نشدیم ... شاید

 

آب کم جو تشنگی آور به دست

تا بجوشد آبت از بالا و پست

کتاب: هرمنوتیک

سه معنای اصلی برای هرمنوتیک شمرده میشود:

یک: هرمنوتیک به معنای کلاسیک، یعنی  فن تفسیر صحیح متون بخصوص متون مقدس و شرعی

هر منوتیک به این معنا نقش کمکی داشته و یاور کار تفسیر بود. این معنا از هرمنوتیک تا زمان شلایرماخر وجود داشت.

 

دو:  هرمنوتیک به عنوان روش شناسی علوم انسانی

پس از شلایرماخر دیلتای برای اعاده حیثیت علوم انسانی در مقابل علوم تجربی به طرح هرمنوتیک به عنوان روشی که دعوی حقیقت و شان علمی برای علوم انسانی فراهم میکند پرداخت.

 

سه: هرمنوتیک به صورت فلسفه کلی تفسیر

این برداشت مبتنی بر این باور است که "فهم و تفسیر نه تنها روش های معمول علوم انسانی، بلکه هم چنین فرایند هایی بنیادی اند که در بطن خود زندگی جریان دارند."

به این ترتیب "تفسیر، ... خصلت ذاتی حضور انسان در جهان است" نیچه هیدگر گادامر و ریکور

 

کتاب با این طرح نظری به صورت تاریخی معنا و مفهوم هرمنوتیک را در اندیشه ی متفکرانی چون شلایرماخر، دیلتای، هیدکر، بولتمان، گادامر بتی هابرماس ریکور و البته اندیشمندان متاخر تری چون دریدا، رورتی و واتیمو  پی می گیرد. این چنین خواننده در طول کتاب با نثر ساده و روان نویسنده و البته ترجمه خوب ابولقاسمی با این مفهوم اشنایی پیدا میکند. یکی از نقاط قوت کتاب شرح و توضیح مفاهیم و اندیشه های دشوار فهم این اندیشمندان در قالبی ساده و مختصر است. کتاب همانطور که برای بسیاری خوانندگان بسنده و کافی است به خواننده گان حرفه ای این حیطه نیز یک طرح کلی و کلیدهای پژوهش های بعدی را میدهد.

مبانی فلسفی نقد و نظر در هنر، محمد ضیمران

این روزها که به لطف سیاست های اموزش عالی همه دست به قلم شدند و در هر موضوعی صاحب نظر و نتیجه هم صرفا تکرار مکررات! آن هم به سطحی ترین وضع . گویا نویسنده ی این کتاب جزو معدود نویسنده ها و پژوهشگرانی هست که در حوزه ی فلسفه هنر اگرچه صاحب نظر نباشد، مفاهیم را عمیق تر از بقیه فهمیده و به خوبی منتقل میکند. - مختصری از فصل های کتاب

 

معماری اسلامی یا معماری مسلمانان؟ - معرفی کتاب تاملات در هنر و معماری، حمید نوحی

این مطلب رو اولین بار سال 89 برای معمار 24 (نشریه الکترونیکی معماران زیر 24 سال) نوشته بودم :)

متن زیر برداشتی به نسبت آزاد است از مصاحبه ی استاد نوحی (عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت)که در تاریخ 25 آبان 85 با روزنامه ی همشهری داشته اند.این مصاحبه در کتاب "تاملاتی در هنر و معماری"(نوشته ی حمید نوحی انتشارات گنج هنر چاپ دوم) به چاپ رسیده است.