گنجه

کتاب مصاحبه ی مختصری است پیرامون روش درست برداشت از قران، با وقوع انقلاب اسلامی و پس از آن تشنگی و خواست عمومی جامعه به پاسخ های قران به مسایل اجتماعی و مبتلا به آن. سیلی از مطالعات و پژوهش های مختلف بر روی قران را به راه افتاد.

از نمونه های مطالعه ی مارکسیسم در قران، تا بیرون کشیدن اشارات زمین شناختی و اعجاز علمی قران و ...

بهشتی با اشاره به بی توجهی مفسران گذشته به ابعاد اجتماعی قران (و پرداختن به ابعاد فلسفی، عرفانی و ... آن) این نیاز و عطش عمومی جامعه را به رسمیت می شناسد. اما ضمن اسیب شناسی این مطالعات سعی دارد تا روشی مدون و صحیح پیش پای خواننده بگذارد. - ادامه مطلب

بهشتی تاکید می کند قران کتابی است برای عموم و فهم آن منحصر در قشر خاصی از علما و ... نیست. در ادامه ضمن تفکیک ایات قران به محکمات و متشابهات، فهم متشابهات را سخت تر و نیازمند تخصص می داند.

نویسنده فهم قران را در گرو توجه به سه نکته می داند.

1 قران به زبان عربی است پس برای فهم آن باید با این زبان آشنا بود

2 قران به زبان عربی عصر پیغمبر است

3 قران کلامی شفاهی است و بنابر طبیعت آن فهم آن نیازمند حضور در صحنه ی نزول آیات است. مثلا فردی در صحنه ی جنگ و در جریان اتفاقات به خوبی معنا و مفهوم ایه ی نازل شده را می فهمد اما فهم منظور ایه برای فردی دیگر خارج از این واقعه دشوار است. برای حضور در صحنه ی نزول ایه باید اشنایی خوبی با تاریخ اسلام و همین طور شان نزول ایات داشت.

نویسنده در هر سه مورد به معرفی منابعی خوب می پردازد تا به خواننده کمک کند.

بهشتی همه ی مخاطبان قران را دعوت به برداشت از قران می کند. دعوتی که حداقل من هنوز از آن میترسم. با این قید که نگوییم این منظور قران است بگوییم این برداشت شخصی من از قران و چیزی است که من فهمیدم و شاید برداشت بهتری نیز وجود داشته باشد. چه بسا برداشت جوانی بسیار زنده تر از برداشت های  کارشناسان دیگر باشد.

از دیگر نکاتی که در این کتاب توجهم را جلب کرد مثلا موضوع مطالعه ی تطبیقی قران بود. مطالعه ی دیدگاه های اگزیستانسیالیسم یا مارکسیسم و ... در قران. نویسنده با اشاره به خطرات و انحرافات این مسیر باز به تبیین راه درست این مسیر میپردازد. وی می نویسد: نباید مثلا با مطالعه ی مکتبی یا نحله ای علمی، اجتماعی سیاسی به سراغ قران رفت و بخواهیم آن مطالب را در قران بیابیم. بلکه درست آن است که ابتدا ببینیم آن مکتب قصد دارد به چه سوال ها یا مشکلات علمی، اجتماعی و ... ای پاسخ دهد/یا حل کند. سپس ببینیم ان مکتب چه پاسخ هایی داده. پس از آن به سراغ قران رفته و ببینیم قران چه پاسخ هایی به آن سوالات داده است. تفاوت این دو نگاه به خوبی پیداست ...

ابهام زدایی از مثلا دیدگاه های اخباری در مورد منحصر بودن برداشت از قران به ائمه، روشن کردن نسبت این دیدگاه با احادیثی که به تفسیر قران پرداخته اند و همین طور نسبت میان قران و سنت و ... از دیگر موارد ارزنده ی کتاب است که به برخی سوالات و ابهامات ذهنی من پاسخ داد.

کتاب در مجموع مختصر و مفید است بهشتی با دقت نظر به نکات ظریفی اشاره میکند که ممکن است به انجرافات بزرگی منجر شود. ازین جهت که جامعه ی ما اکنون نیز گرفتار مشکلات این قبیل رویکرد ها به قران است و هنوز عطش فهم قران فروننشته خواندن این کتاب می تواند مفید باشد.